Οι ομοιότητες και οι διαφορές με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο Η πιθανότητα μιας συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Συρίας αναδύεται ως ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ των γεωπολιτικών κινήσεων της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μετά το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, η Τουρκία φαίνεται να επιχειρεί να εδραιώσει περαιτέρω την παρουσία της στην περιοχή, αναθεωρώντας το καθεστώς των θαλάσσιων ζωνών και διεκδικώντας μεγαλύτερη επιρροή, με την «Γαλάζια Πατρίδα» ως στρατηγικό πυρήνα.
Η Τουρκία συνεχίζει να ακολουθεί μια στρατηγική αναθεωρητισμού στην Ανατολική Μεσόγειο, χρησιμοποιώντας διμερείς συμφωνίες για να ενισχύσει τη θέση της και να δημιουργήσει τετελεσμένα που εξυπηρετούν την πολιτική της «Γαλάζιας Πατρίδας».
Τι επιδιώκει η Τουρκία με μια συμφωνία με τη Συρία
Η Άγκυρα, μέσα από μια πιθανή συμφωνία με τη Συρία, επιδιώκει κατ’ αρχάς να ενισχύσει τη θέση της στην Ανατολική Μεσόγειο, δημιουργώντας τετελεσμένα που εναρμονίζονται με την πολιτική της για τη «Γαλάζια Πατρίδα». Η στρατηγική αυτή, που βασίζεται σε μια επεκτατική αντίληψη των θαλάσσιων δικαιωμάτων της Τουρκίας, αποσκοπεί στη μεγιστοποίηση της τουρκικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Μια συμφωνία με τη Συρία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και άλλους στόχους. Πρώτον, θα αποτελούσε έναν μοχλό πίεσης κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, δημιουργώντας προηγούμενα που θα ενισχύσουν τις τουρκικές διεκδικήσεις στη θαλάσσια περιοχή. Δεύτερον, θα νομιμοποιούσε έμμεσα τη στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στη βόρεια Συρία, καθώς οι συνομιλίες για τη θαλάσσια οριοθέτηση θα μπορούσαν να συνοδευτούν από παραχωρήσεις σε χερσαία ζητήματα. Τρίτον, θα ενίσχυε την τουρκική επιρροή απέναντι σε άλλες περιφερειακές δυνάμεις.
Ομοιότητες και διαφορές με το τουρκολιβυκό μνημόνιο
Το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και η πιθανή συμφωνία με τη Συρία έχουν κοινές στρατηγικές κατευθύνσεις, αλλά και διαφορές. Και στις δύο περιπτώσεις, η Τουρκία επιχειρεί να αναδιαμορφώσει τα θαλάσσια σύνορα της Ανατολικής Μεσογείου, χρησιμοποιώντας διμερείς συμφωνίες για να δημιουργήσει τετελεσμένα.
Η Άγκυρα βασίζεται στην ίδια αρχή: ότι τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, δεν δικαιούνται πλήρη ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα καθώς «επικάθονται» στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα. Έτσι, με το τουρκολιβυκό μνημόνιο, αγνοήθηκε η επήρεια της Κρήτης και των Δωδεκανήσων, ενώ μια πιθανή συμφωνία με τη Συρία θα αγνοήσει την επήρεια της Κύπρου.
Ωστόσο, υπάρχουν και διαφορές. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο υπογράφηκε με τη GNA, η οποία εξαρτιόταν στρατιωτικά από την Άγκυρα. Η Συρία, όπως ανέφεραν και οι διπλωματικές πηγές, βρίσκεται σε μία μεταβατική κατάσταση μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, η οποία «δεν νομιμοποιεί τον οποιονδήποτε να κάνει μία τέτοια συμφωνία».
Ακόμη, η γεωγραφική διάσταση διαφέρει. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο επηρεάζει άμεσα τα δικαιώματα της Ελλάδας και της Αιγύπτου στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ μια συμφωνία Τουρκίας-Συρίας θα επηρέαζε περισσότερο την Κύπρο, χωρίς όμως να παραβλέπει εντελώς τα ελληνικά και αιγυπτιακά συμφέροντα.
Τέλος, ενώ το τουρκολιβυκό μνημόνιο προκάλεσε έντονες διεθνείς αντιδράσεις από την Ε.Ε., τις ΗΠΑ και τα Ηνωμένα Έθνη, μια συμφωνία Τουρκίας-Συρίας μένει να δούμε τι αντιμετώπιση θα λάβει.
Μέτωπο Αθήνας-Λευκωσίας
Άμεσα η Ελλάδα πήρε ξεκάθαρη θέση για τη διαφαινομενη ενέργεια της Άγκυρας. Όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές: «Η θέση της Αθήνας είναι ότι πρόκειται για ευρωπαϊκά σύνορα, το έχουμε ήδη θέσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση με την δήλωση που κάναμε μαζί με την Αυστρία και την Κύπρο. Πρόκειται για μεταβατική κατάσταση που δε νομιμοποιεί τον οποιονδήποτε να κάνει μία τέτοια συμφωνία. Το παρακολουθούμε, είμαστε σε διαρκή επικοινωνία με την Κύπρο, όλες τις γειτονικές χώρες και την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Λίγη ώρα αργότερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κύπρου Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης καταδίκασε με τη σειρά του τη διαφαινόμενη συμφωνία Τουρκίας-Συρίας για ΑΟΖ, κάνοντας λόγο για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου, ενώ όπως υπογράμμισε έχουν ενημερωθεί για αυτό οι ευρωπαίοι εταίροι.
Συγκεκριμένα, «η οποία πρόθεση σύναψης συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας – Συρίας, ως χώρες με παρακείμενες ακτές, θα πρέπει να βασίζεται στο Διεθνές δίκαιο και δη στο εθιμικό διεθνές δίκαιο της θάλασσας όπως αυτό αντανακλάται στην UNCLOS, και να λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην περιοχή» αναφέρει σε δήλωσή του στο ΚΥΠΕ ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης.
Σχολιάζοντας δημοσιεύματα σε τουρκικά ΜΜΕ, ο κ. Λετυμπιώτης ανέφερε ότι παρακολουθούν «στενά τις εξελίξεις και αξιολογούν την κατάσταση διαρκώς, από την πρώτη στιγμή».
«Οποιαδήποτε απόπειρα αμφισβήτησης, επηρεασμού ή παραγνώρισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας συνιστά παραβίαση του διεθνούς δικαίου και η Κυπριακή Δημοκρατία θα λάβει όλα τα διαθεσιμα μέτρα σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο», σημείωσε.
Ο κ. Λετυμπιώτης πρόσθεσε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης σε συντονισμό με τον Έλληνα Πρωθυπουργό έχουν ενημερώσει τους ηγέτες της ΕΕ για τις ενδεχόμενες τουρκικές μεθοδεύσεις, λαμβάνοντας ευρωπαϊκή υποστήριξη.
https://www.newsbomb.gr/politikh/story/1613643/symfonia-aoz-tourkias-syrias-ti-epidiokei-i-agkyra-i-galazia-patrida-kai-o-anatheoritismos
Ένα νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο επιχειρεί η Άγκυρα μεθοδεύοντας το τουρκοσυριακό μνημόνιο
Σε πρώτο πλάνο οι σχέσεις Τουρκίας - Συρίας μετά τις εξαγγελίες για συμφωνία για ΑΟΖ
Τον Νοέμβριο του 2019, η Τουρκία μαζί με την προσωρινή κυβέρνηση της Λιβύης, υπέγραψαν το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο αγνοώντας την παρουσία των νησιών της Κρήτης και της Κάσου και άλλων ελληνικών νησιών, αγνοώντας γενικά τη θαλάσσια κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στην περιοχή.
Παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό, η Αθήνα τόσο μόνη της σε διπλωματικό επίπεδο όσο και με την ομπρέλα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινήθηκαν και εκφράστηκαν δηλώσεις καταδίκης με δηλώσεις ότι η συμφωνία «παραβίαζε τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνονταν με τον νόμο της θάλασσας και δεν μπορούσε να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη». Τόσο η Κύπρος όσο και η Αίγυπτος απέρριψαν τη συμφωνία ως παράνομη, ενώ ενημερώθηκε και με επιστολή ο ΟΗΕ. Όμως, de facto η συμφωνία αυτή υπάρχει και αποτελεί ένα σοβαρό αγκάθι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Κάτι ανάλογο επιχειρεί πλέον να πράξει ο Ερντογάν και με τη Συρία που γεωγραφικά τώρα θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην Κύπρο και μάλιστα στα κατεχόμενα όπου εκεί έχει αντικείμενες ακτές με τη Συρία και όχι η Τουρκία. Όμως η Τουρκία έχει και παρανόμως οριοθετήσει ΑΟΖ με το ψευδοκράτος. «Θα συνάψουμε συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας με τη συριακή διοίκηση. Εργαζόμαστε για ένα σχέδιο δράσης έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει αεροπορικές, σιδηροδρομικές, οδικές και υπηρεσίες επικοινωνίας. Θα ενεργοποιήσουμε τα αεροδρόμια», φέρεται να δήλωσε ο υπουργός μεταφορών της Τουρκίας Αμπντουλκαντίρ Ουράλογλου.
Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, η δήλωση έγινε μάλιστα, μετά το χθεσινό υπουργικό συμβούλιο. Το επικρατέστερο σενάριο αντίδρασης είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση να συμπεριλάβει σ' ένα από τα κείμενα συμπερασμάτων Συνόδου Κορυφής αναφορά σχετικά με την ανάγκη σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και των δικαιοδοσιών των κρατών, τα οποία συνορεύουν με τη Συρία όχι μόνο στην ξηρά αλλά και στη θάλασσα. Είναι όμως αρκετό; Πόσο θα ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η Τουρκία θα αναλάβει κεντρικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της Συρίας, ενώ σκοπεύει να δημιουργήσει και νέες στρατιωτικές βάσεις εντός της συριακής επικράτειας;
Διαβουλεύσεις υπάρχουν και με τις ΗΠΑ, που ήδη η ομάδα του Τραμπ έχει αρχίσει να έχει άμεσους διαύλους επαφών με τον ισχυρό άνδρα της σημερινής Συρίας, τον Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι.
Την Άγκυρα ουδόλως ενδιαφέρει ότι η σημερινή κυβέρνηση στη Συρία είναι προσωρινή. Ούτε ότι η όποια συμφωνία θα κριθεί παράνομη. Όπως και στην περίπτωση με τη Λιβύη προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα για τις μελλοντικές συνομιλίες που στην προκειμένη περίπτωση θα αφορούν στο Κυπριακό. Διπλωματικοί κύκλοι σχολίαζαν ότι τώρα θα πρέπει Ελλάδα και Ισραήλ να εκμεταλλευθούν την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ από τις 20 Ιανουαρίου και μετά. Και ενδεχομένως να υπάρξει επανενεργοποίηση του αγωγού East Med ενθαρρύνθηκε και στηρίχθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρικής θητείας του Τραμπ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προγραμματίζει να πάει στο Καΐρο στις 8 Ιανουαρίου για την τριμερή σύνοδο Ελλάδας-Αιγύπτου-Κύπρου. Οι διαβουλεύσεις για το θέμα αυτό θα γίνουν και εκεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου