Δημοσιεύθηκε σήμερα ο Δείκτης Φιλελεύθερης Δημοκρατίας από το Ινστιτούτο V-Dem του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, ένας από τους πλέον αξιόπιστους διεθνώς δείκτες δημοκρατίας, που χρησιμοποιείται ευρέως στην επιστημονική έρευνα. Σύμφωνα με την έκθεση, η Ελλάδα παραμένει υποβαθμισμένη, ταξινομούμενη ως εκλογική δημοκρατία και όχι ως φιλελεύθερη δημοκρατία, γεγονός που καταδεικνύει ότι, παρά τη λειτουργία των εκλογικών θεσμών, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί που διασφαλίζουν τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της δημοκρατίας παρουσιάζουν σοβαρές αδυναμίες.
Η χώρα κατατάσσεται στην 49η θέση παγκοσμίως μεταξύ 179 κρατών, ενώ επισημαίνεται πως βρίσκεται σε διαρκή θεσμική οπισθοδρόμηση. Βασικοί τομείς προβληματισμού αποτελούν οι περιορισμένοι έλεγχοι στην εκτελεστική εξουσία από τη Βουλή και τη Δικαιοσύνη, καθώς και η ανεπάρκεια στη διασφάλιση των ατομικών ελευθεριών και της ισότητας απέναντι στον νόμο. Στην έκθεση τονίζεται ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες όπου η αυταρχικοποίηση είναι στατιστικά επιβεβαιωμένη και η πτώση στους δείκτες δημοκρατίας είναι απότομη.
Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στη θεσμική υποβάθμιση που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με το V-Dem, η δημοκρατική επιδείνωση της Ελλάδας ξεκίνησε το 2019. Όπως αναφέρει σχετικά: «Η αυταρχικοποίηση στην Ελλάδα ξεκίνησε το 2019, όταν ο νέος πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης άρχισε σταδιακά να αποδυναμώνει το κράτος δικαίου και να επιτίθεται στην ελευθερία του Τύπου. Το σκάνδαλο των υποκλοπών, που αποκαλύφθηκε το 2022, αποκάλυψε ότι η κυβέρνηση παρακολουθούσε ηγέτες της αντιπολίτευσης, δημοσιογράφους, ακόμη και μέλη της ίδιας της κυβέρνησης. Παρ’ όλα αυτά, ο Μητσοτάκης και το κόμμα του, η Νέα Δημοκρατία, εξασφάλισαν την απόλυτη πλειοψηφία στις εκλογές του 2023, ενώ τρία νέα εθνικιστικά ακροδεξιά κόμματα (Σπαρτιάτες, Ελληνική Λύση και Νίκη) κατέλαβαν συνολικά 34 έδρες, διαβρώνοντας περαιτέρω τη δημοκρατική δέσμευση στο κομματικό σύστημα. Ωστόσο, οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2024 επέφεραν σοβαρή τιμωρία για τη Νέα Δημοκρατία, η οποία κατέγραψε το χαμηλότερο ποσοστό της σε 15 χρόνια, φτάνοντας το 28,3%. Η Ελλάδα μετατράπηκε από φιλελεύθερη σε εκλογική δημοκρατία στα τέλη του 2022 και διατηρεί αυτό το καθεστώς έως το 2024».
Η διεθνής εικόνα
Η έκθεση του Ινστιτούτου V-Dem
του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ καταγράφει πως η δημοκρατία διεθνώς
υποχωρεί σε ανησυχητικά επίπεδα, με τον μέσο πολίτη να ζει υπό συνθήκες
πολιτικού καθεστώτος που αντιστοιχεί στο 1985, ενώ η μέση τιμή ανά χώρα
αντιστοιχεί στο 1996. Η έκθεση επιβεβαιώνει ότι η δημοκρατία χάνει
έδαφος, ειδικά στον οικονομικό τομέα, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο
των τελευταίων 50 ετών. Πρόκειται για ένα παγκόσμιο κύμα
αυταρχικοποίησης, με την Ανατολική Ευρώπη και τη Νότια και Κεντρική Ασία
να παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη επιδείνωση.
Για πρώτη φορά εδώ και δύο
δεκαετίες, οι αυταρχικές χώρες (91) υπερτερούν αριθμητικά των
δημοκρατιών (88). Επιπλέον, οι φιλελεύθερες δημοκρατίες αποτελούν πλέον
το λιγότερο συχνό καθεστώς στον κόσμο, με μόλις 29 χώρες να
κατατάσσονται σε αυτή την κατηγορία το 2024. Παράλληλα, το 72% του
παγκόσμιου πληθυσμού – σχεδόν τρεις στους τέσσερις ανθρώπους – ζει σε
αυταρχικά καθεστώτα, το υψηλότερο ποσοστό από το 1978.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η επιδείνωση της ελευθερίας της έκφρασης, η οποία έχει περιοριστεί σε 44 χώρες το 2024, έναντι 35 χωρών στην περσινή έκθεση. Παράλληλα, 25 χώρες καταγράφουν επιδείνωση στις καθαρές εκλογές, 22 στη λειτουργία της κοινωνίας των πολιτών και 18 στο κράτος δικαίου.
Η παγκόσμια τάση αυταρχικοποίησης συνεχίζεται αδιάκοπα εδώ και 25 χρόνια, με το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού – περίπου 3,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι – να ζουν σε χώρες που διολισθαίνουν προς τον αυταρχισμό. Αντίθετα, λιγότερο από το 6% του παγκόσμιου πληθυσμού (452 εκατομμύρια άνθρωποι) διαβιούν σε χώρες που βρίσκονται σε πορεία εκδημοκρατισμού, με δύο τρίτα εξ αυτών να ζουν στη Βραζιλία, την Πολωνία και την Ταϊλάνδη.
Ο αριθμός των χωρών που αυταρχικοποιούνται αυξάνεται, φτάνοντας τις 45. Από αυτές, 27 ήταν δημοκρατίες όταν ξεκίνησε η διολίσθησή τους προς τον αυταρχισμό, αλλά μόλις 9 παραμένουν δημοκρατικές το 2024 – ένα ποσοστό "θνησιμότητας" 67%. Οι πιο συχνές τακτικές των αυταρχικών κυβερνήσεων περιλαμβάνουν τη λογοκρισία των ΜΜΕ, την υπονόμευση των εκλογικών διαδικασιών και τον περιορισμό της κοινωνίας των πολιτών.
Στην αντίπερα όχθη, οι πιο δημοκρατικές χώρες του κόσμου σύμφωνα με τον Δείκτη V-Dem για το 2024 είναι η Δανία, η Εσθονία, η Ελβετία, η Σουηδία, η Νορβηγία, η Ιρλανδία, η Τσεχία, η Νέα Ζηλανδία, η Αυστραλία και το Βέλγιο.
https://www.dnews.gr/eidhseis/politikes-eidhseis/516332/institoyto-v-dem-se-diarki-thesmiki-opisthodromisi-i-ellada-statistika-epivevaiomeni-i-aftarxikopoiisi
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου