Το μάθημα της Βαϊμάρης...!!!

Του Ι. Κ. Πρετεντέρη

Πολλή κουβέντα γίνεται τελευταία για τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης - για το γερμανικό κοινοβουλευτικό καθεστώς που κατέρρευσε το 1933 μπροστά στην επέλαση του Χίτλερ.

Αρθρα, συνέδρια, ημερίδες, απλές αναφορές επισείουν ή απλώς επισημαίνουν τον κίνδυνο μιας ανάλογης εκτροπής για τη σημερινή Ελλάδα.

Ο Βαγγέλης Βενιζέλος, ας πούμε, μόλις προχθές μιλούσε για «συνθήκες μεσοπολεμικές, συνθήκες Δημοκρατίας της Βαϊμάρης». Λέγοντας ότι «κινδυνεύουμε να βρεθούμε ενδεχομένως με ένα Κοινοβούλιο εχθρικό προς τον κοινοβουλευτισμό».

Αυτός είναι συνοπτικά ο «φόβος της Βαϊμάρης».

Ο φόβος, δηλαδή, να καταρρεύσει η δημοκρατία εκ των έσω. Να διαλυθεί μέσα από την ενίσχυση των ακροδεξιών και ακροαριστερών άκρων που την επιβουλεύονται, μέσα από την κοινωνική και πολιτική πόλωση στην οποία η ενίσχυση των άκρων οδηγεί.

Μόνο που αυτό δεν είναι παρά το τέλος της ιστορίας.

Διότι αν θέλουμε να παρακολουθήσουμε όλο το σενάριο, θα δούμε ότι στη Βαϊμάρη ο θρίαμβος των άκρων δεν είναι παρά το επακόλουθο της αποτυχίας των μεγάλων εθνικών κομμάτων του ενδιάμεσου πολιτικού χώρου που κυβέρνησαν τη Γερμανία από το 1918 έως το 1932.

Τα πράγματα, λοιπόν, δεν είναι τόσο απλά. Δεν άρχισε ξαφνικά στη Γερμανία του '30 να βρέχει κομμουνιστές και ναζιστές. Αντιθέτως:

- Το μεγαλύτερο και ισχυρότερο κόμμα της Γερμανίας σε όλο το διάστημα από το 1918 έως το 1932 ήταν το Σοσιαλδημοκρατικό.

- Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα ακυρώθηκε ακολουθώντας συνεχώς μια πολιτική του «μικρότερου κακού» - έτσι, από «μικρότερο κακό» σε «μικρότερο κακό», οι Σοσιαλδημοκράτες βρέθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και ο Χίτλερ στην εξουσία.

- Μόνο από τις εκλογές του 1930 και μετά αρχίζουν ναζιστές και κομμουνιστές να καταγράφονται ως ισχυρές πολιτικές δυνάμεις. Στις προηγούμενες εκλογές του 1928 είχαν συγκεντρώσει και οι δύο μαζί μόλις 13,2%.

- Για να συμβεί αυτό, προηγήθηκε μια καταστροφική οικονομική συγκυρία, την οποία δεν κατόρθωσαν να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα διάφορα κόμματα διακυβέρνησης, όπως οι Σοσιαλδημοκράτες, οι Κεντρώοι και οι διάφορες εκδοχές των φιλελευθέρων.

Με άλλα λόγια, η Βαϊμάρη κατέληξε να καταγραφεί ως ο θρίαμβος των άκρων.

Αλλά αυτή η κατάληξη δεν ήταν παρά το αποτέλεσμα της αδυναμίας των κομμάτων που ασκούσαν την κυβερνητική εξουσία, να βγάλουν τη Γερμανία από την κρίση.

Για μένα αυτό είναι το πραγματικό μάθημα της Βαϊμάρης. Οχι η επιτυχία των μεν να γκρεμίσουν τη δημοκρατία. Αλλά η αποτυχία των άλλων να την εδραιώσουν και να την υπερασπιστούν.

Και σε όσους αρέσουν οι ιστορικοί παραλληλισμοί προτείνω να μην ξεχάσουμε αυτό ακριβώς το μάθημα όσο βαδίζουμε προς τις κάλπες της 6ης Μαΐου.

Πηγή / ΤΑ ΝΕΑ