Το μετέωρο βήμα του Τσίπρα προς την Κεντροαριστερά...!!!

Λυγερός Σταύρος

Μπορεί ακόμα ο ΣΥΡΙΖΑ να μην έχει βρει τον αντιπολιτευτικό βηματισμό του, αλλά το 31,5% που απέσπασε στις εθνικές εκλογές του περασμένου Ιουλίου ήταν όχι μόνο ευχάριστη έκπληξη μετά το 23,5%,

αλλά και ένα πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο για την περίοδο που άνοιξε μετά την αλλαγή φρουράς στο Μαξίμου. Αυτό το 31,5%, λοιπόν, χρησιμοποιεί ο Τσίπρας για να διεμβολίσει τις αντιστάσεις του "μικρού ΣΥΡΙΖΑ" και να οδηγήσει το κόμμα του σ' ένα συνέδριο που εκ των πραγμάτων θα είναι συνέδριο μετεξέλιξης προς την Κεντροαριστερά.

Η συζήτηση για τη διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ προς τη λεγόμενη Κεντροαριστερά έχει ανοίξει εδώ και χρόνια, αλλά στα χρόνια της εξουσίας το μόνο που είδαμε ήταν μετεγγραφές πρώην στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Δεν ήταν ένα συντεταγμένο άνοιγμα του κόμματος προς τις δυνάμεις που το εκτόξευσαν από το 3-4% στο 36,5% το 2015. Ο "μικρός ΣΥΡΙΖΑ", άλλωστε, αντιστάθηκε με όλους τους τρόπους και απέτρεψε τη μαζική είσοδο στις κομματικές οργανώσεις "ορφανών" του ΠΑΣΟΚ.

Η Κουμουνδούρου ήθελε τους πρώην "πράσινους" ψηφοφόρους, αλλά όχι και τα οργανωμένα στελέχη που υποτίθεται θα αλλοίωναν την ιδεολογική-πολιτική καθαρότητα της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Ο Τσίπρας μπορεί να μιλούσε για την ανάγκη του ανοίγματος των κομματικών οργανώσεων, αλλά στην πραγματικότητα απέφυγε να "σπάσει αυγά" για να το επιβάλλει όσο ήταν πρωθυπουργός. Προφανώς δεν ήθελε σε μία δύσκολη περίοδο να διαταράξει τις εσωκομματικές ισορροπίες.
Τα πράγματα άλλαξαν μετά την "περιφανή ήττα" του περασμένου Ιουλίου. Ενώ το 23,5% των ευρωεκλογών έριξε τον Τσίπρα στο καναβάτσο, το 31,5% των εθνικών εκλογών τον εδραίωσε στην κομματική ηγεσία. Με αυτό το πολιτικό όπλο δρομολόγησε τις προσυνεδριακές διαδικασίες, οι οποίες έχουν δεδηλωμένο στόχο τη διεύρυνση και εκ των πραγμάτων ιδεολογική-πολιτική μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ. Κάπως έτσι η "Προοδευτική Συμμαχία" μετατρέπεται από εκλογικό όχημα σε πολιτικό σχήμα με πραγματική υπόσταση.

Διχασμένος ο "μικρός ΣΥΡΙΖΑ"

Η διεύρυνση διχάζει τον "μικρό ΣΥΡΙΖΑ", ο οποίος έχει νοοτροπία "μικροφυλής". Η "ομάδα των 53" και όσοι άλλοι συμπλέουν μαζί της στη γραμμή της περιχαράκωσης, αντιμετωπίζουν τους πρώην πασόκους σαν παρείσακτους και περίπου σαν ανεπιθύμητους. Ο συσχετισμός δυνάμεων, όμως, δεν τους επιτρέπει να αντισταθούν αποτελεσματικά στη διαδικασία ανοίγματος των κομματικών οργανώσεων. Γι' αυτό και αναλώνονται σε εσωκομματικές μάχες οπισθοφυλακών, προσπαθώντας να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο το άνοιγμα.

Ο Τσίπρας έχει συνειδητοποιήσει πως δεν έχει άλλη επιλογή, αφού θέλει να μετατρέψει το κόμμα του σε εδραιωμένο κόμμα εξουσίας. Επικεφαλής, λοιπόν, της "προεδρικής πτέρυγας" του "μικρού ΣΥΡΙΖΑ" και ενισχυμένος με τους πασοκογενείς που έχουν ήδη ριζώσει στον ΣΥΡΙΖΑ την προηγούμενη περίοδο, έχει για τα καλά δρομολογήσει τη διεύρυνση. Και μάλιστα την έχει δρομολογήσει κατά τρόπο που οδηγεί σε μετεξέλιξη, εάν όχι μετάλλαξη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης προς την κατεύθυνση μίας ιδιότυπης εγχώριας σοσιαλδημοκρατίας, η οποία να καλύπτει το πολιτικό φάσμα από τη ριζοσπαστική Αριστερά μέχρι και τις παρυφές της Κεντροδεξιάς.
Στόχος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι ο μετεξελιγμένος ΣΥΡΙΖΑ να εδραιωθεί ως ο άλλος πόλος του πολιτικού συστήματος, δηλαδή η παράταξη που μαζί με τη ΝΔ θα συγκροτούν το νέο διπολισμό. Ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη βαριά ήττα τον Ιούνιο, λόγω κυρίως των τραυμάτων της κοινωνίας από τις πολιτικές του 3ου Μνημονίου και της Συμφωνίας των Πρεσπών. Ανέκαμψε εντυπωσιακά στις εθνικές εκλογές τον Ιούλιο, επειδή ακριβώς εισέπραξε την αντιδεξιά ψήφο, με σκοπό να υπάρξει ένα αντίρροπο δέος στον πανίσχυρο Μητσοτάκη. Με άλλα λόγια, ο λεγόμενος δικομματισμός παραμένει ισχυρή συνταγή.

Χωρίς κοινωνικές ρίζες

Ο Τσίπρας χρησιμοποιεί τους πασοκογενείς σαν κράχτες και μεσολαβητές για να προσελκύσει στο κόμμα του ψηφοφόρους, αλλά και οργανωμένες δυνάμεις που προέρχονται από το ΠΑΣΟΚ κυρίως στους χώρους των συνδικάτων, των επαγγελματικών ενώσεων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει καταφέρει να αποκτήσει ρίζες, όπως έδειξε και το Βατερλό που υπέστη στις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές.
Λειτουργεί μόνο ως πόλος στο επίπεδο των γενικών εκλογών, λόγω απουσίας εναλλακτικής λύσης. Τον ευνοεί καταλυτικά το γεγονός ότι ουσιαστικά δεν υπάρχει πολιτική-κομματική υποδοχή για την αντιδεξιά ψήφο. Επιβεβαιώθηκε και στις τελευταίες εκλογές ότι οι παραδοσιακοί κεντροαριστεροί ψηφοφόροι κατά κανόνα δεν επιστρέφουν στο ΠΑΣΟΚ.
Εδώ και πολύ καιρό, άλλωστε, ο Τσίπρας δημιουργεί δεσμούς με τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές. Πιστεύει ότι με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η προσπάθειά του ο ΣΥΡΙΖΑ να εδραιωθεί ως κόμμα εξουσίας. Για προφανείς λόγους, ωστόσο, επιδιώκει να εμφανίσει την κίνησή του ως προσπάθεια προσέγγισης της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας με την ευρωπαϊκή Αριστερά και όχι ως μεταπήδηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτά συμβαίνουν στην Ελλάδα, σε μία περίοδο που στην ΕΕ --όπως έδειξαν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών-- εκδηλώνεται έντονα μία αντίστροφη τάση: η απομάκρυνση πολλών ψηφοφόρων από τους παραδοσιακούς πόλους (Χριστιανοδημοκρατία και Σοσιαλδημοκρατία) και ο προσανατολισμός τους σε κόμματα της Ακροδεξιάς, στους Πράσινους και σε ιδιότυπα κόμματα όπως π.χ. το "Κίνημα των 5 Αστέρων" στην Ιταλία.

Κενό πολιτικής εκπροσώπησης στην Κεντροαριστερά

Αν και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να γίνει πλήρως ο διάδοχος του μεγάλου ΠΑΣΟΚ, κατέχει εκ των πραγμάτων δεσπόζουσα θέση του στον χώρο των αντιδεξιών ψηφοφόρων. Παρόλα αυτά, στη λεγόμενη Κεντροαριστερά είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού ότι υπάρχει κενό πολιτικής εκπροσώπησης. Μπορεί προς το παρόν να το κάλυψε σε μεγάλο βαθμό ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το κάλυψε μάλλον επιδερμικά.
Το κενό θα καλυφθεί με οργανικό τρόπο μόνο όταν εκφρασθούν πολιτικά οι βασικές κοινωνικοοικονομικές ανάγκες, αλλά και οι πατριωτικές ευαισθησίες του κορμού των κεντροαριστερών μικρομεσαίων στρωμάτων. Η αχίλλειος πτέρνα του εγχειρήματος Τσίπρα είναι ότι προσπαθεί να συγκροτήσει μία μεγάλη κεντροαριστερή παράταξη με ιδεολογικά υλικά της Κουμουνδούρου, του "μικρού ΣΥΡΙΖΑ".
Αν κάποιος μπορεί να δικαιολογήσει την εφαρμογή του 3ου Μνημονίου σαν μονόδρομο λόγω της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, για τη Συμφωνία των Πρεσπών και για τη μεταναστευτική πολιτική των "ανοικτών συνόρων". Οι ψηφοφόροι, στους οποίους απευθύνεται ο Τσίπρας δεν πιστεύουν ότι «το δημογραφικό πρόβλημα θα λυθεί με την (παράνομη) μετανάστευση», ούτε βεβαίως ότι «το Αιγαίο ανήκει στα ψάρια του».
Το άνοιγμα που ο Τσίπρας επιχειρεί --τουλάχιστον προς το παρόν-- δεν λύνει αυτή την αντίφαση, γεγονός που εμποδίζει την ανάπτυξη από τον ΣΥΡΙΖΑ ενός οργανικού δεσμού πολιτικής εκπροσώπησης αυτών των στρωμάτων. Με άλλα λόγια, στην πλειονότητά τους οι κεντροαριστεροί ψηφοφόροι παραμένουν "εκλογικοί πρόσφυγες". Από την άλλη, όμως, όσο δεν εμφανίζεται στην πολιτική σκηνή μία αξιόπιστη εναλλακτική λύση, ο κορμός των αντιδεξιών ψηφοφόρων, παρά τις ουκ ολίγες δυσαρέσκειες και διαφωνίες, δεν θα έχει άλλη εκλογική επιλογή από τον Τσίπρα και το κόμμα του.