Παρασκευή 11 Μαΐου 2018

Βόμβες ή μπίζνες: Οι επιλογές της ΕΕ μετά την απόφαση Τραμπ για Ιράν ...!!!

«Οι καιροί κατά τους οποίους μπορούσαμε να υπολογίζουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες για την προστασία μας έχουν παρέλθει. Η Ευρώπη πρέπει να πάρει την τύχη της στα χέρια της».

Τα παραπάνω δήλωσε η Γερμανίδα καγκελάριος, Αγγελα Μέρκελ, κατά την διάρκεια της τελετής απονομής του βραβείου του Καρλομάγνου στον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν στο Ααχεν. Λόγια που έμοιαζαν σαν «αντήχηση» των όσων δήλωνε η ίδια ένα χρόνο πριν με αφορμή την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην αμερικανική προεδρία: «Πιστεύω ότι εμείς οι Ευρωπαίοι κρατάμε τη μοίρα μας στα χέρια μας».
Οι αφορμές για τις παραπάνω δηλώσεις είναι διαφορετικές, αλλά το νόημα είναι το ίδιο: Η ΕΕ αναζητά να χαράξει το δικό της οικονομικό και γεωπολιτικό «μονοπάτι» μέσα σε μια ιδιαίτερα πυκνή «ζούγκλα».

Αυτή την φορά, η δήλωση της Μέρκελ ήταν μια σαφής αναφορά στην απόφαση των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από την συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, απόφαση η οποία δεν πρόλαβε να κλείσει σχεδόν 24ωρο και ήδη ένας νέος γύρος πολεμικής αντιπαράθεσης ξέσπασε στην Συρία, μεταξύ του Ισραήλ και φιλοϊρανικών δυνάμεων.
Σε ανάλογο κλίμα ήταν και οι δηλώσεις του Μακρόν: «Να μην είμαστε αδύναμοι. Ας επιλέξουμε. Να μην είμαστε διαιρεμένοι. Ας ενωθούμε. Να μην φοβόμαστε. Ας τολμήσουμε. Μην περιμένουμε. Ας δράσουμε».
Το Ιράν και ως συνέχεια του εμπορικού πολέμου ΕΕ - ΗΠΑ
Αυτή η «ετοιμοπόλεμη», έναντι των ΗΠΑ, διάθεση της ΕΕ, εκφράστηκε από την πρώτη στιγμή της απόφασης του Τραμπ.  «Όσο το Ιράν συνεχίζει να εφαρμόζει τις δεσμεύσεις του που σχετίζονται με το πυρηνικό του πρόγραμμα, η ΕΕ θα παραμείνει δεσμευμένη στη συνεχιζόμενη, πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή της πυρηνικής συμφωνίας», σημείωσαν σε κοινή δήλωσή τους οι ευρωπαίοι ηγέτες και πρόσθεσαν: «Η άρση των κυρώσεων που σχετίζονται με το πυρηνικό πρόγραμμα είναι ουσιώδες μέρος της συμφωνίας (…) Η ΕΕ υπογραμμίζει τη δέσμευσή της να διασφαλίσει ότι αυτό θα συνεχιστεί».
Πίσω από αυτήν την διάθεση δεν κρύβονται μόνο γεωπολιτικοί λόγοι, αλλά, βασικά, οικονομικοί. Η επίσης πρόσφατη απόφαση του Τραμπ να επιβάλλει δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου - στην λογική της στήριξης της εγχώριας βαριάς βιομηχανίας - αντιμετωπίσθηκε από όλο τον υπόλοιπο πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων της ΕΕ, της Ρωσίας και της Κίνας, ως κήρυξη εμπορικού πολέμου. Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες αναλυτικές ικανότητες για να εξαχθεί το συμπέρασμα, πως η απειλή του Τραμπ  - η οποία εμπεριέχεται στην απόφαση για αποχώρηση από την συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν - για κυρώσεις σε χώρες και εταιρείες που συνεργάζονται με την Τεχεράνη, συνδέεται ευλόγως με την κήρυξη του εμπορικού πολέμου που προηγήθηκε.
Ακριβώς έτσι το εκλαμβάνουν και οι Ευρωπαίοι. Ο Γάλλος υπουργός Οικονομίας, Μπρούνο Λεμέρ, είπε την Τετάρτη ότι δεν είναι αποδεκτό οι ΗΠΑ να είναι ο  «χωροφύλακας» της παγκόσμιας οικονομίας. Ο ίδιος χαρακτήρισε ως «σφάλμα» την απόφαση του Τραμπ και από οικονομικής πλευράς, παρατηρώντας ότι θα έχει συνέπειες για τις γαλλικές επιχειρήσεις, όπως η Total, η Sanofi, η Renault και η Peugeot.
«Σε δύο χρόνια, η Γαλλία τριπλασίασε το εμπορικό της πλεόνασμα με το Ιράν», υπογράμμισε ο Λεμέρ. Ωστόσο η αμερικανική απόφαση δίνει στις ξένες επιχειρήσεις «πολύ μικρές διορίες της τάξης των έξι μηνών» για να αποσυρθούν από το Ιράν, επισήμανε. Αυτό «θα δημιουργήσει δυσκολίες σε όλες τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σημαντικές οικονομικές δυσκολίες. Αλλά πιο σημαντικό ακόμη από το οικονομικό πρόβλημα, είναι το πρόβλημα αρχής, ότι θα υπάρξουν υπεράκτιες κυρώσεις». Ο υπουργός πρόσθεσε ότι θα έχει «τηλεφωνική επαφή ως το τέλος της εβδομάδας με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Στιβ Μνούτσιν για να εξετάσει μαζί του ποιες δυνατότητες υπάρχουν» για να αποφευχθούν οι κυρώσεις.
Η γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία που κατασκευάζει τα Peugeot, η PSA, ανακοίνωσε ότι ελπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση να υιοθετήσει κοινή θέση απέναντι στο Ιράν μετά την απόφαση του Αμερικανού προέδρου. «Όπως και άλλοι οικονομικοί παράγοντες, παρακολουθούμε την εξέλιξη της υπόθεσης και παρακολουθούμε επίσης την επίσημη θέση της ΕΕ αναφορικά με το θέμα», δήλωσε εκπρόσωπος της PSA, προσθέτοντας ότι η εταιρεία ελπίζει η στάση της Ένωσης απέναντι στο Ιράν να είναι «ενιαία».
Η Γαλλία, που είχε στενές σχέσεις με το Ιράν και πριν την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, έχει προσπαθήσει να εμβαθύνει τους εμπορικούς της δεσμούς με τη χώρα μετά την άρση των κυρώσεων εναντίον της Τεχεράνης το 2016. Μεγάλες γαλλικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στο Ιράν, όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες PSA και Renault, αλλά και η πετρελαϊκή εταιρεία Total, ενώ η Airbus έχει λάβει παραγγελίες από την ιρανική αεροπορική εταιρεία IranAir.
Γι’ αυτό, εκτιμά σε ανάλυσή του το Spiegel, η Ευρώπη, η Ρωσία και η Κίνα πρέπει τώρα να προσφέρουν στο Ιράν. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να βοηθηθούν και οι εταιρείες τους, αλλά και οι μεταρρυθμιστές στην Τεχεράνη, οι οποίοι, όπως ήρθαν τα πράγματα, θα αντιμετωπίσουν ισχυρές πιέσεις από την σκληροπυρηνική πολιτική ελίτ, η οποία θα ήθελε κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με την Δύση. «Τώρα, θα είναι σημαντικό να εμποδίσουμε τις ευρωπαϊκές εταιρείες να αποσυρθούν από το Ιράν» γράφει το περιοδικό.
Προς τα εκεί φαίνεται πως κινείται και η ευρωπαϊκή αντίδραση. Η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία, διαβεβαίωσαν την Τεχεράνη για «συνεχιζόμενα οικονομικά οφέλη για τον ιρανικό λαό» αν η χώρα τηρήσει τη συμφωνία και επιτρέψει τη συνέχιση των αποστολών των διεθνών παρατηρητών για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
Εξετάζονται και άλλα βήματα, όπως για παράδειγμα να δοθεί οικονομική προστασία στις εταιρείες της ΕΕ που δραστηριοποιούνται στο Ιράν, σε περίπτωση που υποστούν τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Αν και, όπως αναφέρει το περιοδικό, μεγάλες πολυεθνικές με θυγατρικές εταιρείες στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα «διασκεδάσουν» τις ανησυχίες τους με τέτοιες διαβεβαιώσεις.
Κανείς δεν μπορεί έτσι κι αλλιώς να υποσχεθεί ότι αυτά τα επείγοντα μέτρα θα λειτουργήσουν. Οι οικονομικοί εμπειρογνώμονες είναι σίγουροι ότι η εκ νέου επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ θα σημαίνει την ριζική ανατροπή της οικονομικής ανάκαμψης του Ιράν. Μεγάλες συμφωνίες, όπως ο εκσυγχρονισμός του στόλου των αεροσκαφών της χώρας, πιθανότατα θα καταρρεύσουν. Μικρότερες συμφωνίες δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τέτοιες απώλειες. Επιπλέον, ο Τραμπ κατέστησε σαφές ότι δεν θα επιτρέψει στους εταίρους των ΗΠΑ να κάνουν τα «δικά» τους όταν πρόκειται για το Ιράν. Λίγο μετά την ομιλία του, ο νέος πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Γερμανία, Ρίτσαρντ Γκρένελ, έγραψε στο twitter: «Οι γερμανικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο Ιράν πρέπει να τερματίσουν τις δράσεις τους αμέσως».
Οι ΗΠΑ σε πορεία σύγκρουσης
Όπως σημειώνει το Spiegel τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: Οι ΗΠΑ έχουν επιλέξει μια πορεία αντιπαράθεσης με την Ευρώπη. Ούτε οι  συμβουλές του Μακρόν, ούτε η αυστηρότητα της Μέρκελ ήταν σε θέση να εμποδίσουν τον Τραμπ από το να κάνει αυτό το βήμα. Στις επτά δεκαετίες της μεταπολεμικής διατλαντικής σχέσης, ποτέ δεν υπήρξε μια τέτοια παραβίαση των ευρωπαϊκών συμφερόντων, ποτέ δεν προέκυψε μια τέτοια βαθιά διαφωνία. Όταν η Γαλλία και η Γερμανία επέλεξαν να μην ακολουθήσουν τον Τζωρτζ Μπους στο Ιράκ το 2003, η διαφωνία ήρθε στο πλαίσιο μιας άθικτης εταιρικής σχέσης. Ήταν μια σοβαρή διαφωνία, βέβαια, αλλά δεν απειλούσε την ίδια την σχέση, εκτιμά το γερμανικό περιοδικό.
Αυτή τη φορά, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Αυτή η σύγκρουση έχει τη δυνατότητα να κλιμακωθεί σε μια πραγματική αντιπαράθεση μεταξύ της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Το χειρότερο σενάριο είναι ο Τραμπ να αναγκάσει την Ευρώπη να επιλέξει μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν. «Εάν δεν είστε μαζί μας, είστε εναντίον μας».
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια διπλωματική πρόκληση που είναι σχεδόν αδύνατο να επιλυθεί. Από τη μία πλευρά, οι Ευρωπαίοι πρέπει να προσπαθήσουν να αποτρέψουν τους Αμερικανούς από περαιτέρω κλιμάκωση. Από την άλλη, να πείσουν το Ιράν να μην εγκαταλείψει επίσης τη συμφωνία. Γι’ αυτό, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει πρώτα να συμφωνήσουν με τους εναπομείναντες υπογράφοντες τη συμφωνία - τη Ρωσία και την Κίνα - σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να διατηρηθεί το Ιράν σε αυτήν.
«Η Ευρώπη δεν μπορεί να επιτρέψει να χρησιμοποιηθεί από τον Τράμπ για να απομονώσει το Ιράν», υπογραμμίζει το Spiegel. Αντίθετα, η Ευρώπη πρέπει να καταστήσει σαφές στην Ουάσινγκτον ότι οι ΗΠΑ απομονώνονται στο θέμα αυτό. Πρέπει να θέσει το θέμα ως εξής: Υπάρχει μια παγκόσμια κοινότητα που θέλει αυτή τη συμφωνία και υπάρχει ένας Αμερικανός πρόεδρος ο οποίος, με την υποστήριξη του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, επιδιώκει να την τορπιλίσει.
Ο κίνδυνος να παρεκτραπεί η κατάσταση σε ένα ισραηλινό ή αμερικανικό βομβαρδισμό του Ιράν με πρόσχημα τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του είναι το πιο εφιαλτικό σενάριο. Ο κίνδυνος στρατιωτικής κλιμάκωσης σε μια τέτοια περίπτωση θα ήταν σημαντικός, με την Τεχεράνη να απαντά με αντεπιθέσεις και εναντίον αμερικανικών βάσεων σε κράτη της περιοχής. Είναι δύσκολο να προβλεφθεί πόσο χρόνο έχει η ΕΕ. Οι σκληροπυρηνικοί στο Ιράν έχουν από καιρό επικρίνει τον πρόεδρο Ροχανί για την υπογραφή της συμφωνίας με τις ΗΠΑ και τώρα ότι η πίεση προφανώς θα αυξηθεί. Ο Ροχανί κάνει το καλύτερο δυνατό για να επικρατήσει ηρεμία. «Έχουμε τώρα μια συμφωνία με πέντε κράτη αντί για έξι», είπε μετά από την ομιλία του Τραμπ. Ωστόσο, κατέστησε σαφές ότι το Ιράν θα μπορούσε να αναβιώσει το στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα, εάν ωθούνταν προς τα εκεί.
Την Πέμπτη φάνηκαν τα πρώτα σημάδια αυτής της εσωτερικής πίεσης: «Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις είναι ανήμπορες να διασώσουν την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν μετά την απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών να αποσυρθούν», δήλωσε ο αναπληρωτής επικεφαλής του επίλεκτου σώματος των Φρουρών της Επανάστασης. «Η Ευρώπη δεν μπορεί ενεργήσει ανεξάρτητα για την πυρηνική συμφωνία», δήλωσε ο ταξίαρχος Χοσεΐν Σαλαμί, μετά τις διαβεβαιώσεις της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας ότι παραμένουν δεσμευμένες στη συμφωνία. «Οι εχθροί του Ιράν δεν επιδιώκουν στρατιωτική αντιπαράθεση. Θέλουν να πιέσουν τη χώρα μας μέσω οικονομικής απομόνωσης... Η αντίσταση είναι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε αυτούς τους εχθρούς, όχι η διπλωματία», δήλωσε ο Σαλαμί. Λόγια που παραπέμπουν σε ήχους από τα «τύμπανα» νέου πολέμου.
Όχι μόνο εμπορικού…

tvxs.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου