Ας συζητήσουμε, λοιπόν, για τη δραχμή... !!!

Νικόλ Λειβαδάρη

Eίτε «δαιμονοποιημένη», είτε ως πολιτικό και οικονομικό «ταμπού» - όπως είπε ο Νίκος Ξυδάκης - η συζήτηση περί δραχμής άνοιξε βιαίως και δια χειρός Σόιμπλε το καλοκαίρι του 2015. 

Κι έκτοτε ανοιγοκλείνει εξίσου βιαίως, είτε θεωρητικά είτε εν είδει απειλής προς την Ελλάδα, μένοντας όμως πάντοτε αποσπασματική και ατελής.
Για όσους δε, ορθώς ή λάθος, θεωρούν ότι πρόκειται για μια συζήτηση που πρέπει τελικά να γίνει σε βάθος στην παρούσα συγκυρία, χρήσιμο είναι να θυμηθούμε κάποια από τα στοιχεία, δεδομένα και εκτιμήσεις που έχουν κατατεθεί κατά καιρούς για το τι θα μπορούσε να σημαίνει η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα:

Το κατά κεφαλήν κόστος και η υποτίμηση

• Σύμφωνα με μελέτη της ελβετικής UBS του 2011, εάν μια αδύναμη χώρα όπως η Ελλάδα αποχωρήσει από το ευρώ, το κατά κεφαλήν κόστος θα είναι 9.500 έως 11.500 ευρώ τον πρώτο χρόνο και από 3.000 έως 4.000 ευρώ τα επόμενα χρόνια. Η δε αποχώρηση θα συνοδευθεί
• από πτωχεύσεις επιχειρήσεων, στάση πληρωμών, κατάρρευση τραπεζών και διεθνών εμπορικών συναλλαγών, ενώ μια υποτίμηση του νέου νομίσματος δεν θα διευκόλυνε την κατάσταση.
•  

• Με βάση τις εκτιμήσεις των ελληνικών συστημικών τραπεζών το καλοκαίρι του 2015 μια έξοδος από το ευρώ θα οδηγούσε σε υποτίμηση των συνολικών περιουσιακών στοιχείων των ελλήνων της τάξης του 50%, ενώ παράλληλα θα τροφοδοτήσει ετήσιο ποσοστό πληθωρισμού της τάξης του 10-20%
• Σύμφωνα με μελέτη του καθηγητή Οικονομικών Επιστημών Παναγιώτη Πετράκη του 2014 ένα "Grexit" θα μπορούσε να δημιουργήσει στην Ελλάδα την άμεση χρηματοδοτική ανάγκη επιπλέον 110 με 150 δις ευρώ, σε περίπτωση υποτίμησης του νέου εθνικού νομίσματος κατά 50% με 90%.
• Οπως δήλωνε ο νυν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιαννης Δραγασάκης τον Δεκέμβριο του 2012 «επιστροφή στη δραχμή στο πλαίσιο της ΕΕ, με τους υφιστάμενους συσχετισμούς, από την άποψη των εργαζόμενων τάξεων, σημαίνει συνέχιση της άγριας λιτότητας με άλλα μέσα. Ακριβώς γι’ αυτό πιστεύω ότι, αν υπάρξει μεθόδευση ή πρωτοβουλία για την έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ, αυτή δεν θα προέλθει από την αριστερά αλλά από απειλούμενα τμήματα της ελληνικής οικονομικής ολιγαρχίας».

Το σχέδιο Λαπαβίτσα
Στον αντίποδα, στην μόνη εκτενή μελέτη για τα οφέλη από την επιστροφή στη δραχμή που έχει δημοσιοποιηθεί μέχρι στιγμής, στο «Σχέδιο Κοινωνικής Αλλαγής και Εθνικής Ανασυγκρότησης για την Ελλάδα» του 2015 του Κώστας Λαπαβίτσας και του Χάινερ Φλάσμπεκ, επισημαίνονται μεταξύ άλλων τα εξής:

• Στα πρώτα ένα ή δυο χρόνια μετά την έξοδο η Ελλάδα μπορεί να περιμένει μια ανάκαμψη που θα στηρίζεται κυρίως στις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς η εσωτερική ζήτηση, θα μπορούσε να αναζωογονηθεί και οι αναξιοποίητοι αυτή τη στιγμή πόροι (εργασία και κεφαλαιουχικός εξοπλισμός) θα μπορούσαν μπορούν  να χρησιμοποιηθούν ξανά για να γίνει ανάκτηση της εγχώριας αγοράς.
• Κρίνοντας την τρέχουσα κατάσταση της οικονομίας, η οποία αντιμετωπίζει παγιωμένο αποπληθωρισμό της τάξης του 2% και υπό το πρίσμα των αχρησιμοποίητων πόρων της οικονομίας, είναι απίθανο ο πληθωρισμός τον επόμενο χρόνο της αλλαγής του νομίσματος να υπερβεί το 10%.
• Είναι δυνατόν ωστόσο βραχυπρόθεσμα, η αξία του νέου νομίσματος να μειωθεί σημαντικά σε σχέση με το ευρώ και άλλα νομίσματα, έχοντας έτσι αρνητικές συνέπειες για τις αγορές, τις εισροές και τα τελικά αγαθά. Αυτός ο κίνδυνος είναι πραγματικός εν όψει πιθανών κερδοσκοπικών επιθέσεων κατά της δραχμής στη διάρκεια της αρχικής περιόδου, αλλά δεν πρέπει να μεγαλοποιείται. Η αρχική περίοδος της απότομης μείωσης, η οποία θα μπορούσε να φτάσει το 50%, είναι απίθανο να κρατήσει περισσότερο από λίγες εβδομάδες και η συνολική περίοδος προσαρμογής της ισοτιμίας ίσως διαρκέσει έξι μήνες.
• Σίγουρα, η έξοδος θα μείωνε την αγοραστική δύναμη των τραπεζικών καταθέσεων που σχετίζονται με τις εισαγωγές, αλλά επίσης θα μείωνε και την αξία των τραπεζικών δανείων οφελώντας για τα μεσαία στρώματα.
• Η τροφοδοσία της αγοράς σε ορισμένα βασικά αγαθά - φάρμακα, τρόφιμα και καύσιμα - θα καταστεί ένα σημαντικό ζήτημα, αλλά για μικρό χρονικό διάστημα. Διοικητικά μέτρα πιθανόν να είναι αναγκαία για την εξασφάλιση της πρόσβασης σε βασικά αγαθά για τη βιομηχανία και τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.